Eskola-bidaiak funtsezko esperientzia dira ikasleen prestakuntzan, ez bakarrik ikasgelatik kanpo ikasten delako, baita praktikan jartzen diren balioengatik ere. 2015-2016 ikasturtean zehar, gure institutuan inklusioaren eta enpatiaren aparteko adibide bat bizi izan zen, gure eskola-komunitatearekin eta herriarekin gogoratzea eta partekatzea merezi duena.
Urte hartan, garuneko paralisia zuen ikasle batek DBHko azken ikasturtean zegoen. Mugimendu-, kognitibo- eta zentzumen-zailtasunak zituen. Ohitura zen bezala, ikasleek ikasturte amaierako bidaiaren helmuga aukeratzeko aukera izan zuten. Hasiera batean, kirol anitzeko bidaia proposatu zuten, eskia jarduera nagusitzat hartuta. Hala ere, ikasle gehienek baztertu egin zuten ideia hori, aniztasun funtzionala duen ikaskidearentzat irisgarria izango ez zelakoan. Naturaltasunez egin zuten, eztabaidarik eta inposaketarik gabe, heldutasun eta sentsibilitate aparta erakutsiz.
Inklusio-keinu horrek harro utzi zituen tutoreak eta irakasleak. Ezin genion geure buruari baloreetan heztearen meritua egotzi, baina argi zegoen zerbait ondo egin zela haien familietan eta eskolan haurtzarotik. Gazte horiek ekitatearen eta aukera berdintasunaren printzipioak gorpuzten zituzten. Eta bere konpromisoaren mailan egotea erabaki genuen.
Ikaslearen mugikortasuna errazteko, scooter elektriko bat alokatu zen, atzean geratu gabe, ikaskideekin batera joan ahal izateko. Gainera, matematikako irakaslea boluntario azaldu zen ikasele haren banakako laguntza gisa. Neurri horiei esker, guztiok elkarrekin gozatu ahal izan genuen 2016ko apirilaren amaieran Bartzelonara eta Saloura egindako bidaiaz. Itzuli zenean, ikasle hark "bere bizitzako bidaiarik onena" izan zela adierazi zuen.
Eta ez ziren urte errazak gure eskolarentzat. Institutu txiki bat ginen, DBH bakarrik ematen zuena. Berezko izaera eta nortasunik gabeko institutua, lehen hezkuntzako eskolatik banandu ondoren. Baina oraindik bagenituen irakasle espezialisten artean OHO zaharreko maisu-maistra ausart eta entregatuak, nortasun propioaren garra piztuta mantentzen zutenak. Institutu txiki bat, baina pixkanaka-pixkanaka hazten ari zena. 2005-2006 ikasturtean, bi lerro izatetik hiru lerro izatera pasatu ginen. Egoitza propiorik gabeko institutu bat, maileguz bizi zena, birmoldaketa-lanen artean lanak kateatuz, gure zentro berriko lehen harria jartzea espero genuen bitartean, etsi-etsian.
Zehazki, 2015-2016 ikasturtean, bigarren zikloko ikasle eta irakasleok mekanizazio tailerraren eta lanbide eskolako arotzeria tailerraren azpiko sotoak okupatu genituen. Ez ziren urrundik ere gaur egun diren instalazio dotore eta argitsuak. Gelak txikiak ziren, ate marroi itsusiak eta burdin hesiak leihoetan. Bi eraikinen artean mugitzeak esan nahi zuen, euria ari zuenetan, gela batetik bestera joaten ginenean ikasleak eta irakasleak busti egiten ginela. Eta eskailerak eta oztopoak zeuden nonahi mugitzeko arazoak zituztenentzat. Jolastokia eta frontoia lanbide eskolako ikasleekin eta batxilergoko ikasleekin partekatzen genituen... gure azken ikasturteko nesken pozerako...
Sakelako telefonoak ez ziren oraindik gaur egungo arazoa, eta ordenagailua klasean erabiltzea ez zen gauza arrunta. Beste garai batzuk ziren...
2000ko belaunaldiko ikasleek ikasgai handi bat utzi ziguten: inklusioa ez dela kontzeptu abstraktu bat, bizitzak eralda ditzakeen eguneroko jarrera bat baizik. Erakutsi ziguten solidarioa, enpatikoa eta bidezkoa izatea ez dela aparteko zerbait, edozein pertsona zintzorengandik espero dena baizik. Eta ziur geunden, etorkizunean, gure medikuak, iturginak, argiketariak edo alkateak izango zirenean, esku onetan egongo ginela.
Irakasle gisa, ulertu nuen nire ardura ez zela irakastea bakarrik, baizik eta ikasle zoragarri horien mailan egotea. Pasarte honek gogorarazten digu hezkuntza ez dagoela liburuetan bakarrik, baizik eta mundu bidezkoago eta inklusiboago bat eraikitzeko egunero hartzen ditugun erabakietan.