Rapa-rapa. Onomatopeia, azkar-azkar adierazteko.
Tanger-Chefchaouen: 111 km. Autobusez, hiru ordu.
Autobus zahar batean sartu gara. Nire kalkuluen arabera, autobus honek fregona
azkenekoz ikusi zuen egunean Hassan II.a oraindik bizirik zegoen. Jende gehiena
aurreko eserlekuetan jartzen da. Bakarrik sartu arren, beste bidaiarien ondoan
jartzen dira, baita bestea pasiloko eserlekuan eserita badago ere. Etorri berriari
lekua uzteko jaiki egiten dira eta lixto. Konpainia bilatzen dute. Ondokoarekin hitz
egiten dute. Batzuetan bidaiak irauten duen bitartean aritzen dira solasean; beste
kasuetan, berriz, pare bat esaldi besterik ez dizkiote elkarri esaten. Gazte batek
atentzioa eman dit: bakarrik zegoen eta beste gizon bat ondoan eseri zaionean
beste eserleku batera mugitu da. Bakarrik egon nahi du, antza. Emakume bat ume
txikia besoetan duela sartu da autobusean. Berehala eskaintzen diote laguntza
trasteak eta umea ondo jarri ditzan. Umea beste bidaiari baten besoetara pasatzen
da, eta ama ondo kokatuta dagoenean bere altzora bueltatzen da. Poltsa eta maleta
asko daramatzate bidaiariek. Ez dago irratirik. Ezta wifirik ere. Hogei minutuko
atzerapenarekin abiatu da autobusa. Geltokitik atera aurretik birritan gelditu da
bidaiari gehiago jasotzeko. Inor ez da kexatu. Inork ez du erlojurik edo mugikorrik
ateratzen ze ordu den begiratzeko. Halako batean, atera gara hiritik eta bihurgunez
betetako errepidean aurrera goaz. Hemen ez dute balio nire kalkuluek: 111 kilometro
= ordu eta piku. El Fendek herrian egin dugu lehen geldialdia. Jendea, maletak,
poltsak joan-etorrian. Neska gazte bat igo da autobusera eta mutil bakartiaren
ondoan jarri da, leihoko eserlekuan. Ezagunak dira, nabarmena da. Hitz egiten hasi
dira, irrifarrez eta animatuta. Bale, orain ulertu dut. Leihotik begiratzean gauza bitxi
batekin konturatu naiz: jendea dago bide bazterrean egonean. Gizon bat eserita,
beste bat arbolapean etzanda, bi neska petril batean eserita, emakume bat asto
baten ondoan zutik. Zeren zain daude? Zertan ari dira? Pentsakizun hauetan nagoen
bitartean hurrengo geltokira iritsi gara eta gizon bat eseri zait ondoan. Berehala
hasi da berriketan. Bere aitak gaztelania erakutsi omen zion umea zenean, eta
antzematen da atsegin duela praktikatzea. Chefchaouengoa da, eta bertako kontuak
kontatu dizkit. Nik galdera pila egiteko aprobetxatu dut, eta elkarrizketa moduko
bat hasi da. Konturatzerako azken geltokira iritsi gara.
Madril-Bilbo: 399 km. Autobusez, lau ordu eta erdi.
Autobus moderno eta txukunean sartu gara. Irizar, what else? Eserlekuak apur
bat banatuta daude, erdian tarte bat geratzen delarik. Aire aire! Autobusa beteta
dago, eta bidaiariek elkarrekin joan behar dute. Baina inor gutxik hitz egiten du.
Gidariak eta bidaiari batek liskarra izan dute azken honek igo nahi duen motxila
handiegia omen delako. Motxila erdi hutsik dagoela eta igotzen uzteko erregutu dio
bezeroak. Azkenean utzi dio, baina biak umore txarreko daude orain. Hamar minutu
beranduago abiatu gara metroko langileak greban daudelako eta jendea juxtu samar
heltzen ari delako. Lur azpitik atera eta azaleratu gara. Hiria atzean utzi eta hiru
erreiko errepide zuzen eta luzean barrena goaz orain, abiadura bizian. Hemen
bai, pentsatu dut, hemen 100 kilometro = ordubete. Ingurura begiratu eta hamarretik
zortzik mugikorra, tableta edo portatila esku artean piztuta dutela konturatu naiz.
Zeinek egon nahi du hemen orain? Irratia entzuten da bolumen txikian, txoferraren
parean. Jende gutxik hitz egiten du. Ia denak bakarrik doaz. Nire aurreko gizonak
pasiloaren bestaldeko neskarengana jiratu da, “barkatu”, esan dio eta ondoren zera
galdetu dio: “zein da pasahitza?”. Neskak erantzun dio: “walsa”. Azalpen bideoaren
ondoren film bat jarri dute: Eva. Robot baten inguruko zientzia-fikziozko istorioa.
Paso. Leihotik begira hasi naiz, eta ez dut inor ikusten. Eta ikusten dudana azkar
pasatzen da nire begien aurretik. Seinaleak, etxeak, hesiak, fabrikak eta paisaia
besterik ez. Inor ez egonean.