"Etxebizitzaren negozioaren kontra" mobilizatuko zarete apirilaren 5ean. Zer aldarrikatuko duzue?
Etxebizitzaren arazoa areagotzen ari da Euskal Herrian, eta horrek eragindako ezinegon soziala ere bai. Hala ere, ez du ematen epe ertain-motzean egoera asko aldatuko denik. Horregatik, higiezinen negozioaren kontra eta etxebizitza eskubide unibertsalaren alde mobilizatuko gara; herritar orok kalitatezko eta doako etxebizitza batera sarbidea izan dezala aldarrikatuko dugu.
Euskal Herrian badira deialdira batu ez diren etxebizitza sindikatuak. Zuek zergatik erabaki duzue Espainiako eragileek deitutako protesta ziklora batzea?
Euskal Herrian etxebizitzaren arazoa okerrera doa, eta kezka sozial nagusietako bat da. Politikariak hori baliatzen ari dira hainbat neurri aurkezteko, eta guri garrantzitsua iruditzen zaigu neurri horien faltsukeria seinalatzea, negozioa indartzea baitute helburu. Arrazoiak sobran daude mobilizatzeko, bai beste lekuetan eta baita Euskal Herrian ere. Aipatzekoa da hainbat eragile ere batu direla mobilizaziora: arrazakeriaren aurkako hainbat eragile, etxegabetzeen aurkako suhiltzaileen plataforma eta abar.
Arazoaren erroan "etxebizitzen negozioa" jartzen duzue, eta "etxebizitzen merkantilizazioaren aurka" zaudete. Zer esan nahi duzue horrekin?
Etxebizitza, negozioa izatetik urrun, eskubide bezala ulertzen dugu. Pertsona orok izan beharko luke etxebizitza baterako sarbidea, baina etxebizitza merkantzia den bitartean ezinezkoa da hori, eta hain zuzen, horixe da arazoaren oinarrian dagoena; alegia, etxebizitzaren merkataritza izaera.
Urola Kostan hainbat proposamen egin dituzte udalek: etxe hutsei kanona ezartzea, lokal komertzialak etxe bihurtzea... Zer iritzi duzue horien inguruan?
Proposamen horien guztien jomuga eskaintzaren eta eskariaren arteko oreka bilatzea da. Horrek, ordea, etxebizitzaren merkatua eta negozioa indartzea eta betikotzea dakartza. Kanonaren kasuan, adibidez, etxejabeei obrak egiteko diru laguntzak eskaintzen dizkiete, Bizigune gisako agenteen bitartez mota guztietako erraztasunak ematen dizkiete... Horrek ez du hausten jabeen eta jabe ez direnen arteko dikotomia, eta errentismorako baldintzak errazten ditu. Gainera, ikusteko dago neurriek zenbaterainoko gaitasuna duten merkatua erregularizatzeko, eta ez ote den legea paperean soilik geratuko. Etxebizitzaren Legearekin etxegabetzeak geldituko zirela esan zuten, eta errealitatea oso bestelakoa izan da.
Zer da horien aurrean zuek proposatzen duzuena?
Politikariak hartzen ari direnaren kontrako norabidean doazen larrialdi neurriak proposatzen ditugu; hau da, negozioa bultzatu beharrean, negozioa eginda aberastu direnen bizkar hartuko diren neurriak. Esate baterako, jebe handiei espekulaziorako dituzten higiezinen jabetza kentzea; prezioak jaistea langile klaseko pertsona orok etxe batera sarbide erreala izan dezan; errentismoari mugak jartzea; okupazioa despenalizatzea...
Badira urte batzuk eskualdeko herrietan lanean hasi zinetela. Zerekin egin duzue topo?
Pare bat urte izango dira eskualdean Etxebizitza Sindikatu Sozialista martxan jarri genuenetik, eta gauza askorekin egin dugu topo. Esate baterako, etxejabeen gehiegikeriak, erroldarekin arazoak, etxegabetze aginduak, isilpeko etxegabetze saiakerak... Jakitun gara, gainera, gugana etorri ez den jende asko egongo dela, eta, beraz, iritsi ez zaizkigun beste hainbeste arazo ere egongo direla. Jende askoren begietara ez dirudi gure eskualdean etxebizitzaren inguruan arazo handirik dagoenik, baina errealitatea oso bestelakoa da; arazoa badago, nahiz eta ez ikusi.
Kostako nahiz barruko herrietan dituzue taldeak eratuta. Zertan bereizten dira eremu bata eta bestea?
Bai, kostan zein barruan gaude antolatuta. Jarduteko modu bera dugu, baina errealitatea nahiko desberdina da kostan eta barruan. Kostako kasuan, turistifikazioa gero eta handiagoa da, eta ondorioz, gero eta etxe turistiko gehiago daude, alokairu eta salmenta prezioak garestiagoak dira... Barruko herrietan negozio aukerak ugariak badira, kostakoetan areago, eta barruan zein kostan, horren ondorio latzenak langile klaseak jasaten ditu.
Etxe turistikoak arriskua al dira Urola bailaran?
Etxebizitza turistikoak negoziorako bitarteko bat gehiago dira, eta gure eskualdean badute presentzia, kostako herrietan eta haiengandik gertu daudenetan askoz handiagoa, barrukoetan baino. Zestoan, adibidez, etxebizitza turistikoen kopurua nabarmen hazi da azken urteetan, eta horrek areagotu egin ditu herriko gazteek herrian bizitzeko dituzten zailtasunak.
Sindikatuak jakinarazi du Euskal Herrian 141 etxegabetze kasu kudeatzen ari dela. Eskualdean zein da egoera?
Etxegabetzeak gauzatzeko arrazoi eta modu asko daude, eta aurtengo ikasturtean eskualdeko bi kasuren berri izan dugu. Alde batetik, etxejabe batek alokairuan duen maizterra bidali nahi du inongo justifikaziorik gabe eta legearen kontra, eta bestalde, herritar bati eskutitza iritsi zaio bere kontrako etxegabetze administratiboa martxan dela adieraziz.
Bolo-bolo dabil arrazakeriak higiezinen merkatuan duen lekuaren gaia ere. Esango zenukete eskualdeko etxejabeek ere filtro arrazistak ezartzen dituztela?
Euskal Herri osoan gertatzen da hori, eta gure eskualdea ez da salbuespena. Duela egun batzuk nazio mailan salatu genuen, beste hainbat eragilerekin batera, etxebizitza arloan ematen den arrazakeria, eta baita pertsona arrazializatuak eta migratzaileak etxebizitzarako sarbidean jasaten ari diren bazterketa ere. Sindikatuarekin filtro arrazistak pairatu dituzten bat baino gehiago jarri dira harremanetan, bai etxejabeen partetik eta baita higiezin enpresen partetik ere. Horrelako egoeren aurrean, beharrezkoa da, batetik, pertsona migratzaileak eta arrazializatuek etxebizitza eskuratzeko dituzten zailtasunak salatzea, eta bestetik, pertsona migratuak eta tokiko biztanleak elkarren aurka jartzea bilatzen duten ideia arrazista eta erreakzionarioei aurre egitea.
Kalitatezko etxebizitza unibertsala eta doakoa aldarrikatzen duzue; askoren iritziz, utopia. Hori lortzeko zer bide proposatzen duzue epe motzera eta luzera?
Egungo etxebizitza ereduarekin, talka egiten dute langile klasearen etxebizitza beharrak eta etxejabeen negozio intereseek, eta agerian gelditu da eredu honen inefizientzia. Larrialdi egoeran gaude eta alderdi politiko guztien soluzioak, ñabardurak ñabardura, norabide berean doaz; negozioaren aldeko politiketan.
Guk, ordea, etxebizitzaren arazoari behin betiko aterabidea emateko, ezinbestekoa deritzogu langile klasea etxebizitzaren esparruan ere antolatzeari eta mobilizatzeari. Soilik langileriaren antolakuntza eta borroka independentearen bidez izango da posible bestelako etxebizitza sistema bat eraikitzea, negoziora beharrean pertsonen beharretara bideratuko den eredua hain zuzen, doako eta kalitatezko etxebizitza unibertsala ahalbidetuko duena. Utopikoak deituko gaituzte, baina inoizko aberastasunik handienak ekoizteko gaitasunak dauden honetan, ez da posible batzuek hamar eta hamabost etxe jabetzan izatea, eta beste batzuk kale gorrian bizitzea.
Bitarte horretan, baina, argi dugu neurri batzuk hartu beharra dagoela, eta horiek higiezinen negozioaren kontra hartu behar direla. Honakoak izan daitezke batzuk: prezioen jaitsiera orokorra, jabe handien etxebizitzen desjabetzea, desokupazio enpresen desartikulazioa, okupazioaren despenalizazioa...
Denbora gutxian etxebizitzaren alde deitu duzuen bigarren mobilizazio nazionala da, abenduan Bilbon mobilizatu baitzineten. Erakundeek entzuten al dituzte kaleko protestak?
Erakundeak guk aldarrikatzen ditugun neurriak aplikatzera iritsiko badira, ez da izango borondate politikoagatik. Etxebizitzaren arazoa pairatzen duten sektoreei antolatzera dei egiten diegu guk. Sektore pobretuenok elkar batzeak eta antolatzeak izan behar du gure borrokaren fruitua. Soilik bide horretatik etorriko dira arazoa konpontzeko pausoak, eta ez enpresarien interesei men egiten dieten alderdi politikoen eskutik.