Krisiaz hitz egiterakoan nahitaezkoa da haren jatorrian dagoen ekonomia eta
gizarte sistemaz hitz egitea. Bistakoa da sistemaren ospea ez dagoela bere
garai onenean. Eragin dezakeen mina gero eta nabarmenagoa da, eta engainu
eta manipulazio hitzak gero eta erabiliagoak dira gizarteak bizi duen egoera
negargarria azaltzeko. Desengainatuta dirudi gizartearen zati handi batek.
Baina, zergatik orain hainbeste desengainu? Egoera honetara iritsi behar izan al
dugu sistemaren oinarrizko balioak zeintzuk diren jakiteko? Ez da bada izango bere
alde onaz gozatzen ari ginen bitartean (produktu-aukera amaiezinak, maileguak barra-
barra…) ez genuela ikusi izan nahi munduko beste bazterretan izaten ari zen eragin
lazgarria?
Beste mundu bat posible dela aldarrikatzen duten gizon-emakumeak aspaldidanik
ari dira lanean gizarte aurreratuen erosketa-jokabideak aldatzeko kanpainak
egiten, presio taldeen arteko aliantzak sustatzen, ezagupenak eta politika uztartzen,
hezkuntza-sistemaren garrantzia aldarrikatzen… Baina, nahiago izan dugu gure
egunerokotasunean murgiltzea, idealismoak alde batera utzita; izan ere, txikitan ikasi
genuen lez, “mundua horrelakoxea izan da beti”.
Badakit nolabaiteko mea culpa barneratzen duten diskurtso hauek ez dutela arrakasta
handirik izaten, eta badakit ere sistemaren onuraz bereziki aprobetxatu izan direnak ez
direla justu herritar xumeenak izan. Baina, askotan begiak itxi izan ditugula onartzeak
mesede egingo ligukeela uste dut, portaera arduratsuagoa izaten hasteko batik bat.
Kontsumitzaileok sistemaren giltza gara eta horrek botere ikaragarria ematen digu,
oraindik jabetu ez bagara ere. Horrexegatik, sistemaren balioak aldatzeko erabili ahal
izango genuke geure boterea, horretarako benetako borondatea izango bagenu. Hala
ere, prest ote geundeke, beharrezkoa balitz, gure bizi kalitatea murrizteko munduko
herrialde apalagoen bizi kalitatearen mesedetan?
Gustura askorik galdetuko nioke egunean dolar bat baino gutxiagorekin bizi den
pertsona bati zer iritzi duen gutaz.